TopSłownik technicznyMoc zasilacza

Moc zasilacza

Każdy zasilacz sieciowy – oprócz istotnych parametrów typu napięcie wyjściowe czy wydajność prądowa – posiada jeszcze m.in. parametr określający ile mocy jest w stanie dostarczyć do zasilanego urządzenia. Parametr ten określa się w watach na cześć brytyjskiego inżyniera i wynalazcy Jamesa Watta. Przyjmuje się że 1 W (wat) to moc jaką pobiera urządzenie, które zostało zasilone napięciem 1 V (wolt) przy natężeniu 1 A (ampera). Wzór na obliczenie mocy wygląda następująco:

 

P = U x I

 

Gdzie:
P – moc [W]
U – napięcie [V]
I – prąd [A]

 

Za pomocą tego wzoru można obliczyć (znając napięcie zasilania i natężenie prądu), jaką moc pobierać będzie dany odbiornik, a co za tym idzie – dobrać odpowiedni zasilacz. W ten sam sposób można określić, jaką mocą dysponuje dany zasilacz. Wystarczy pomnożyć jego maksymalny prąd wyjściowy i napięcie wyjściowe. Przykładowy zasilacz impulsowy: 12 V/5 A/P (rys. 1), dostępny w ofercie firmy Delta, ma napięcie wyjściowe 12 V przy wydajności prądowej 5 A. Zgodnie ze wzorem – moc wyjściowa tego zasilacza to 60 W.

 

Rys. 1. Przykładowy zasilacz impulsowy 12 V/5 A/P z oferty firmy Delta

 

O ile w przypadku odbiorników i zasilaczy prądu stałego wartość ich mocy podaje się w watach (W), o tyle w przypadku zasilaczy o wyjściowym napięciu przemiennym ich moc określa się w woltoamperach (VA). Ponieważ mamy tutaj do czynienia z prądem przemiennym, czyli takim którego wartość w czasie zmienia się, moc elektryczna jest wielkością zespoloną i dzieli się na moc czynną, moc bierną i moc pozorną. To właśnie ta ostatnia jest określana w woltoamperach.

 

Ponadto istotny jest także współczynnik mocy, który określa każde urządzenie zasilane prądem przemiennym. Współczynnik mocy to stosunek mocy czynnej (wyrażonej w watach) do mocy pozornej (wyrażonej w woltoamperach).

 

Dla urządzenia typowo rezystancyjnego, np. żarówka czy grzałka, współczynnik ten jest bliski jedności. Można więc stwierdzić, że moc czynna jest taka sama jak moc pozorna. Jednak w przypadku innych urządzeń o charakterze pojemnościowym lub indukcyjnym, np. kondensatory, silniki, współczynnik mocy jest dużo mniejszy. Może się okazać, że urządzenia te pobierają znacznie większy prąd, niż sugerowało wyliczenie ze wcześniej podanego wzoru na moc. Należy mieć to na uwadze przy projektowaniu instalacji elektrycznej oraz przy doborze odpowiedniego zasilacza prądu przemiennego. Przykładem takiego urządzenia jest zasilacz prądu zmiennego TR-60VA (rys. 2), którego moc wyjściowa wynosi 60 VA.

 

Rys. 2. Przykładowy zasilacz prądu przemiennego z oferty firmy Delta

 

Podawanie mocy czynnej w watach oraz mocy biernej w woltoamperach ma także zastosowanie w parametryzacji zasilaczy awaryjnych UPS. Jak już wspomniano, moc podana w watach i woltoamperach dla niektórych obciążeń elektrycznych jest taka sama, jednak w przypadku urządzeń komputerowych wartości te różnią się.

 

Niektórzy producenci zasilaczy UPS w parametrach podają jedynie wartość mocy pozornej, czyli tej wyrażonej w woltoamperach, ponieważ jest ona znacznie większa niż moc czynna. Praktyka pokazuje, że w takim wypadku wartość mocy zasilacza UPS w watach wynosi 60% podanej wartości w woltoamperach.

 

Trzeba pamiętać, że w żadnym zasilaczu nie można przekroczyć ani wartość mocy czynnej, ani biernej, gdyż grozi to jego nieodwracalnym uszkodzeniem. Należy także zadbać o prawidłowe warunki pracy urządzenia, żeby nie dopuścić do jego przegrzania. Na pewno przyczyni się to do zminimalizowania awaryjności zasilacza i zapewni jego dłuższą żywotność.