Przysłona

Część obiektywu, która odpowiada za ilość światła przepuszczanego przez dany obiektyw i przedostającego się do przetwornika kamery. Mówiąc precyzyjniej, służy do regulacji otworu względnego, zwanego aperturą, zmieniając ilość światła przechodzącego przez obiektyw. Środek otworu przysłony pokrywa się z osią optyczną systemu soczewek. Stopień otwarcia przysłony określa się mianem „liczby” lub „wartości” przysłony i oznacza symbolem f/.

Większa wartość przysłony (np. f/22) oznacza, że otwór względny obiektywu jest mały, a więc przepuszcza też mało światła. Z kolei mała wartość przysłony (np. f/1.4) oznacza, że otwór względny obiektywu jest duży i do przetwornika wpada dużo światła.

Możemy wyróżnić:

Rodzaj przysłony obiektywu należy dobierać w zależności od zastosowań danego obiektywu. W zastosowaniach zewnętrznych lub tam, gdzie zmienność natężenia światła jest bardzo wysoka, powinno stosować się obiektywy z automatyczną przysłoną (auto iris). W zastosowaniach wewnętrznych, gdzie dominującym źródłem światła nie jest światło słoneczne, można używać obiektywy z ręczną regulacją przysłony (manual iris) lub tańsze – ze stałą przysłoną.

Liczba przysłony najczęściej zawiera się w jednej wartości z szeregu: f/1.0, f/1.4, f/2.0, f/2.8, f/4.0, f/5.6, f/8.0, f/11.0, f/16.0, f/22.0, f/32.0... Kolejne wartości z przedstawionego szeregu oznaczają dwukrotnie mniejszą ilość światła wpuszczaną przez obiektyw, czyli np. przy wartości przysłony f/16 obiektyw będzie przepuszczał dwukrotnie więcej światła niż przy wartości f/22.

Wartość przysłony i stopień jej otwarcia nie wpływa jedynie na ilość światła przepuszczanego przez obiektyw. Bardzo istotnym aspektem stopnia otwarcia przysłony jest bezpośrednie wpływanie na głębię ostrości, czyli zakres ostrości liczony od obserwowanego punktu, w którym obiekty nadal pozostają ostre. W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że głębia ostrości zwiększa się wraz ze wzrostem liczby przysłony (przy zmniejszającej się ilości światła przepuszczanej przez obiektyw) i oczywiście zmniejsza wraz ze zmniejszaniem liczby przysłony.

Rys. 1. f/2.8

Rys. 2. f/5.6

Rys. 3. f/16

Należy pamiętać, że w obiektywach z automatyczną przysłoną (auto iris) głębia ostrości będzie się zmieniać wraz ze zmianą warunków oświetleniowych. Ustawiając ostrość na takim obiektywie w warunkach zewnętrznych w ciągu dnia, kiedy ilość światła jest względnie duża (mały otwór przysłony – duża głębia ostrości), możemy doprowadzić do utraty ostrości przy zmniejszającym się oświetleniu, np. po zapadnięciu zmroku. Wówczas przysłona będzie próbowała nadążyć za zmniejszającą się ilością światła i będzie powiększała względny otwór obiektywu, co wiąże się ze zmniejszaniem głębi ostrości. Aby temu zapobiec, należy stosować w takich przypadkach specjalne urządzenia, które pozwalają instalatorowi na wymuszenie otwarcia przysłony, a następnie precyzyjne wyregulowanie ostrości.