TopSłownik technicznyTłumienność przewodu na odcinku 100m

Tłumienność przewodu na odcinku 100m

Najczęściej stosowanym kablem antenowym jest kabel koncentryczny. Jest on także nazywany „koncentrykiem” lub kablem współosiowym – ze względu na jego strukturę.

 

Rys. 1. Budowa przykładowego kabla koncentrycznego

 

1 - żyła środkowa (przewód miedziany)
2 - dielektryk (izolator)
3 - folia aluminiowa lub miedziana
4 - oplot (ekran)
5 - folia zabezpieczająca ekran
6 - płaszcz zewnętrzny

Sygnał użyteczny jest transmitowany miedzianą żyłą środkową. Rolą izolatora jest odizolowanie żyły środkowej od ekranu. Folia aluminiowa tworzy natomiast dodatkowy ekran kabla. Oplot ma za zadanie odizolować pole elektromagnetyczne wygenerowane w żyle środkowej, tak aby nie wydostało się na zewnątrz, tzn. nie zakłócało pracy innych znajdujących się w pobliżu urządzeń. Drugim zadaniem ekranu jest izolacja sygnału użytecznego od zewnętrznego zakłócającego pola elektromagnetycznego. Ekran zwiększa odporność na zakłócenia oraz na przesłuchy kablowe.

 

Zjawisko przesłuchów zachodzi wówczas, gdy jeden kabel oddziałuje na drugi, powodując pojawienie się w nim niepożądanych sygnałów. Objawia się to zniekształceniem obrazu w przypadku sygnału telewizyjnego i sprawia wrażenie niewystarczającej jakości sygnału.

 

Dla zapewnienia prawidłowego działania sieci kabel koncentryczny nie powinien wnosić żadnego tłumienia. Jednak każdy element stosowany do transmisji sygnałów ma określone właściwości fizyczne i elektryczne, np.:

 

Tłumienność falowa, wyrażona w decybelach na 100 m [dB/100m], to parametr określający stosunek mocy sygnału na początku drogi przesyłowej (kabla) do mocy sygnału w pewnej odległości od początku drogi przesyłowej (np. 100 m).

 

Na tłumienność kabla ma wpływ jego wiek, wilgotność, częstotliwości transmitowanego sygnału oraz materiał składający się na żyłę środkową. Pamiętać należy, że im wyższa częstotliwość, tym większe tłumienie (rys. 2). Dla uniknięcia strat konieczne jest zastosowanie dobrej jakości koncentryków, co oznacza większe koszty.

 

Rys. 2. Przykładowa charakterystyka amplitudowo-częstotliwościowa tłumienia kabla na odcinku 100 m w zakresie od 0 do 2 000 MHz

 

Tłumienność kabla zależy także od jego struktury, a dokładniej od grubości i jakości użytych materiałów, co bezpośrednio wpływa na straty w żyle środkowej i w dielektryku. Dodatkowe straty spowodowane eksploatacją (tzw. zmęczeniem materiału) zależą od absorpcji wilgoci oraz wieku kabla. Jednak przede wszystkim tłumienność linii transmisyjnej definiuje częstotliwość pracy urządzeń, które przesyłają i odbierają sygnał.

 

Impedancja falowa, wyrażana w Ohmach [Ω] (czyt. omach), jest parametrem określającym stosunek przemiennego napięcia na wejściu do prądu w nim płynącego. Impedancja falowa jest bezpośrednio zależna od geometrii kabla, jego struktury oraz materiału, z jakiego jest wykonany. Zwykle impedancja kabli antenowych wynosi 50 Ω lub 75 Ω.

 

Istnieje też parametr zwany współczynnikiem fali stojącej (w skrócie WFS lub SWR – ang. Standing Wave Ratio), który określa stopień dopasowania anteny do linii zasilającej. Jest to stosunek maksymalnej amplitudy do minimalnej, dlatego jest wartością bezwymiarową. WFS zawiera się w przedziale od 1 do nieskończoności [∞].

 

Rys. 3. Zależność % fali odbitej od WFS

 

A - % fali odbitej
B - WFS

Najbardziej pożądana jest sytuacja, gdy WFS = 1. Oznacza to, że impedancja anteny jest równa impedancji linii zasilającej. Występuje wówczas dopasowanie impedancyjne. Skutkuje to przesyłem 100% mocy sygnału – odbicie fali użytecznej nie występuje. Natomiast, gdy WFS = 3, następuje odbicie 25% mocy sygnału pożądanego. W praktyce łączność jest możliwa do wartości WFS wynoszącej ok. 2.

 

Im większe niedopasowanie, tym większa część sygnału powróci do nadajnika. Jednocześnie mniejsza część sygnału zostanie odebrana przez odbiornik. Dlatego w praktyce dobór impedancji ma ogromne znaczenie. W skrajnych przypadkach niedopasowanie impedancyjne może nawet uszkodzić stopień mocy nadajnika.

 

Gęstość oplotu, wyrażana w procentach [%] – im większa wartość gęstości oplotu kabla, tym lepsza skuteczność ekranowania. W praktyce więcej drucików składających się na oplot koncentryka oznacza lepszą gęstość oplotu.

 

Skuteczność ekranowania, wyrażana w decybelach [dB] – jest określana jako stosunek wartości pola elektrycznego lub magnetycznego bez ekranu do wartości pola elektrycznego lub magnetycznego na zewnątrz kabla z zastosowanym ekranem. W praktyce odpowiednio wysoka wartość skuteczności ekranowania daje możliwość umieszczenia obok siebie kilku koncentryków bez wzajemnego negatywnego oddziaływania.

 

Tłumienie kabli koncentrycznych oraz gęstość ich oplotu ma bardzo duże znaczenie w instalacjach elektrycznych w budynkach mieszkalnych. W takich miejscach przy doborze okablowania do instalacji należy mieć na uwadze obowiązujące Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 22 kwietnia 2002 r. (stanowisko Ministra Infrastruktury obowiązywało do 31 października 2005 r., na dzień dzisiejszy rolę Ministra Infrastruktury pełni Minister Infrastruktury i Budownictwa) w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tekst jedn. Dz.U. 2015, poz. 1422).

 

W kontekście niniejszego artykułu najistotniejszy jest § 192f pkt 6, informujący, że w antenowej instalacji zbiorowej, służącej do odbioru cyfrowych programów telewizyjnych i radiofonicznych rozpowszechnianych w sposób rozsiewczy naziemny, należy stosować: „kable współosiowe kategorii RG-6 lub wyższej, wykonane w klasie A, zawierające podwójny ekran – folię aluminiową i oplot o gęstości co najmniej 77% oraz miedzianą żyłę wewnętrzną o średnicy nie mniejszej niż jeden milimetr, przy czym tłumienie każdego z torów utworzonych z kabli współosiowych nie powinno przekraczać wartości 12 dB przy częstotliwości 860 MHz”.

 

Zalety kabli koncentrycznych:

  • odporność na zakłócenia dzięki ekranowaniu, co skutkuje dobrą jakością transmisji;
  • odporność na uszkodzenia mechaniczne;
  • dobre dopasowanie impedancyjne;skuteczność ekranowania.

     

  • Wady kabli antenowych:

  • słabszej jakości kable antenowe nie są odporne na warunki atmosferyczne, przez co szybko obniżają się ich parametry fizyczne i elektryczne;
  • ograniczona przepustowość – do 10 Mb;
  • przy tańszych kablach mogą wystąpić problemy z zakończeniem ich złączem BNC ze względu na użycie słabych jakościowo materiałów.